Iepen ziek en slecht geënte iepen
Juli 2021 werd gemeld dat zo’n 1.400 iepen in de Noordoostpolder gecontroleerd zouden worden op de iepenziekte. Dit is een schimmelziekte waarbij takken afsterven en de bomen meestal niet meer te redden zijn. De Stichting Iepenwacht Friesland houdt sinds 2005 de iepen in de gaten in Friesland en sinds een aantal jaar doen de Stichting dat ook in de gemeente Noordoostpolder. De ziekte komt / kwam in meerdere plaatsen in Nederland voor, zoals onder meer Haarlem, Enkhuizen.
Iepen vervangen
Juli 2024 heeft de gemeente Almere laten weten dat de iepen aan de Goudplevierweg en de Paradijsvogelweg ‘vervangen’ zouden worden. De gemeente had bomenexperts ingeschakeld en die hadden na zorgvuldige inspectie en onderzoek vastgesteld dat de bomen last hebben van zwakke verbindingen tussen stam en wortels. Ook was dit al gemeld in augustus 2023. Hierbij was sprake van 800 bomen.
Aan de ene kant waren iepen in Noordoostpolder ziek en aan de andere kant zijn er bomen die geënt zijn (verschillende stam op wortel) en die moeten verdwijnen omdat ze ‘breekbaar’ zouden zijn. In een artikel van 2024 van De Hovenier geeft Ronnie Nijboer van Noordplant Kwekerijen als deskundige op het vlak van onverenigbaarheid bij laanbomen (specifiek iepen), dat het beter is dat een boom groeit op zijn wortels en niet op die van een ander (zoals bij enten).
Velen die het kunnen weten, geven aan dat als men iets wil doen aan de schimmelziekte bij iepen, dat men moet zoeken naar een soort die (bijna) resistent is tegen de schimmel of andere bomen moet planten. Een iep trek je niet zo maar uit een laatje van je bureau en vaak gaat men experimenteren met een wortel - van soort A - en een stam van soort B. Dat een kweker dat doet, is mogelijk nog wat voor te zeggen, maar dat een gemeente dat gaat doen en (zogenaamd) 800 geënte iepen in een gebied gaat planten, gaat misschien wel een beetje te ver.
Bij een geënte iep komt men er pas na 10 of 20 jaar achter dat de twee delen niet voor elkaar bedoeld waren en dus afsterven, aan het afsterven zijn of binnenkort gaan afsterven. Dit heet uitgestelde onverenigbaarheid.
Ronnie Nijboer geeft aan dat bij de uitgestelde onverenigbaarheid de onderstam wordt afgestoten, maar dat de oplossing eigenlijk vrij simpel is en dat is geen onderstam gebruiken maar de boom kweken op zijn eigen wortels.Dit zou een eis moeten zijn in alle transacties van kweker tot eindgebruiker (meestal gemeente).
De site Maak Oosterwold laat in vraag en antwoord zien hoe men is omgegaan met de iepen. Aangegeven werd dat de iepen langs de Goudplevierweg en Paradijsvogelweg last hadden van zwakke verbindingen tussen stam en wortels, met andere woorden geënte iepen. De gemeente geeft middels haar antwoorden dat de iepen last hadden van ‘uitgestelde onverenigbaarheid’.
Aangezien de verbinding (‘de entplaats’) onder de grond zit, is het niet te zien of de boom gezond is of dat de onderstam is afgestoten. Daar komt men pas achter bij controle, of als er een extra wortel ontstaan van de bovenstam of als er een boom afbreekt. Tevens heeft de gemeente aangegeven dat uit voorzorg alle 800 iepen moesten verdwijnen, maar dat ze nog wel een onderzoek zou doen of en welke er zouden kunnen blijven staan. Maar dat was dan ook voor tijdelijke aard, want ze zouden binnen afzienbare tijd toch vervangen worden.
Niet duidelijk is geworden of dat inderdaad alle 800 iepen last hebben gehad van de uitgestelde onverenigbaarheid. Tevens is er een vraagteken bij te zetten waarom er voor gekozen is om 800 geënte iepen bij elkaar te plaatsen. Want als er wat zou gebeuren, zou het een flinke kap voor het gebied worden. Daarnaast had de gemeente gemeld dat het vervangen binnen 5 jaar in fases vervangen zou worden. Ondertussen zijn wel 800 iepen verdwenen en dat gebeurt op meerdere plaatsen.
Het wordt tijd dat iemand zegt dat er geen gebruik meer mag worden van geënte iepen - of bomen in het algemeen - maar dat het beter is om te werken met gestekte bomen op eigen wortel. Dan kan er echt pas worden gewerkt aan vergroening en biodiversiteit.
De Groene Mantelzorger
Maak jouw eigen website met JouwWeb