Een beeldbepalende boom is belangrijk voor de omgeving  

 

De gemeenten in Nederland gaan allemaal net een beetje anders om met wat vindt wat een ‘beeldbepalende boom’ is en wie dit label mag plakken op zo’n boom. Er zit ook verschil in de beleving wat beeldbepalend is. Zo kan voor een bewoner een bepaalde boom op een bepaalde plaats in hoge mate beeldbepalend zijn, terwijl de gemeente het daar helemaal niet mee eens is. 

 

Beeldbepalend 

Laatst had ik een discussie met een medewerker van de gemeente over verschillende plaatsen waar bomen stonden, het Vondelpark in Harderwijk (Moeraseik) en een beetje verderop de Hofdijkstraat (volgens de medewerker waren dit Platanen). Deze laatste bomen zijn verdwenen, waarvan we allebei aangaven dat ze beeldbepalend waren voor de straat. De Moeraseik vond hij geen beeldbepalende boom, echter ik wel. De boom bedekt met zijn takken een vrij groot gebied, is groot en verschrikkelijk mooi en daarnaast staat de boom net naast een heuveltje. Zonder deze boom zou het gebied behoorlijk kaal worden.   

 

Maar hier zit dus een 'cultuurprobleem': wat is beeldbepalend en wie bepaalt dat een boom beeldbepalend is?  Eerst de opmerking van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed over monumentale bomen. Volgens de site is een monumentale boom meestal een boom met een hoge leeftijd gecombineerd met een bijzondere schoonheid of zeldzaamheidswaarde. Of een boom met een beeldbepalende functie voor de omgeving. Monumentale bomen hebben een grote betekenis voor de kwaliteit van de leefomgeving, maar zijn tegelijk kwetsbaar omdat ze moeten verdwijnen voor stedenbouwkundige ontwikkelingen of een nieuwe infrastructuur.  
In het geval van de Platanen moesten ze verdwijnen omdat de gemeente Harderwijk van mening was dat de weg opnieuw geasfalteerd moest worden, nieuwe leidingen getrokken moesten worden, parkeerplaats opnieuw ingedeeld en nieuwe afvalcontainers moesten komen. Tja, daar kunnen een paar bomen niet tegen op. 

 

Terug naar beeldbepalend en wie bepaalt het eigenlijk. In de gemeente Goeree-Overflakkee is de regel dat een boom of struik een monumentale status kan hebben, onder meer door ouderdom, schoonheid, zeldzaamheid of functie in de omgeving. De bomen staan op een lijst en elke inwoner kan bij de gemeente een boom aanmelden als monument. Zo hoort het, daar de bewoner dicht bij de boom toch echt wel weet wat voor status de boom heeft. 

 

De gemeente Harderwijk heeft deze regel niet,  dat een inwoner een beeldbepalende boom kan voordragen, maar heeft wel een lijst van monumentale bomen, waarop een aantal Platanen staan die een grote ouderdom hebben, cultuurhistorisch en botanisch waardevol (hoge ouderdom), zeer beeldbepalend en belangrijke natuurwaarde. Met andere woorden, de gemeente houdt wel degelijk rekening met de term beeldbepalend, maar niemand kan een boom voordragen.

In de gemeente Almere is sprake van een document ‘Bomenkader’ (overigens van 2017), waar in hoofdstuk 3.1.1. (‘Boomwaarde’) wordt gesproken over ‘Bijzondere bomen’ wat meestal een boom met een verhaal is, zoals de allerdikste boom of een gedenkboom. De gemeente geeft aan dat deze bomen de groene monumenten zijn van de stad en het aanwijzen gebeurt door de gemeente. Daarnaast is er op de site van IVN een artikel over Markante Bomen Almere, waar men een aantal mooie beeldbepalende bomen kan vinden die in Almere staan. Er wordt aangegeven dat de bomen niet echt oud zijn, omdat de eerste bomen pas in de jaren 70 van de vorige eeuw zijn geplant. 

 

Blog De Groene Mantelzorger